Ik heb veel gedaan om mijn koopverslaving onder controle te krijgen. Verschillende therapieën en dus veel introspectie. Maar budgetteren was voor mij een gamechanger. Want ik nam zelf de regie over mijn financiën. In deze blog leg ik uit hoe ik dit heb aangepakt.
Geld is niet iets engs. Althans dat hoeft niet. Toch voelt het voor veel mensen wèl zo. Dat heeft vaak te maken met financiële problemen, die stress veroorzaken. Zeker als dit ook nog eens gepaard gaat met een koopverslaving, is mijn eigen ervaring. Je koop dingen terwijl je weet dat je budget het eigenlijk niet toelaat. Dat geeft een gespannen gevoel dat hoog kan oplopen. En als je niet oppast zit je in een neerwaartse spiraal. Want je voelt je rot en gaat kopen, waardoor je je dan weer rot voelt etc etc. Kopen geeft een tijdelijk opkikkertje, maar op de lange termijn veroorzaakt het structurele problemen.
Je kunt deze neerwaartse spiraal op verschillende manieren doorbreken. In deze blog ga ik in op één van deze manieren: budgetteren.
Wat is budgetteren?
Budgetteren is een proces waarbij men zijn of haar uitgavenpatroon aanpast aan zijn of haar inkomsten. Het houdt in dat je potjes maakt voor de uitgaven die je maandelijks doet, zoals huur of hypotheek, gas, water en licht, kleding en uitjes. Met een budget bepaal je hoeveel geld je aan elke kostenpost wilt (of moet) uitgeven en stop je per kostenpost geld in een potje. Budgetteren geeft duidelijkheid over hoe je je geld kunt besteden en geeft je een beter inzicht in je uitgaven.
Waarom zou je budgetteren?
Dit zijn 5 voordelen van budgetteren.
1. Voorkom dat je ongemerkt (te) veel uitgeeft
Zonder budget onderschatten veel mensen wat ze uitgeven. Dankzij budgetteren weet je precies wat je uitgeeft aan bijvoorbeeld kleding, etentjes of dagjes uit.
2. Je hebt meer controle over je geldzaken
Door te budgetteren, krijg je meer controle. Het motiveert je om de kosten in de gaten te houden. En ga je toch over het budget heen? Dan is dat een goede wake up call, zodat je volgende maand weet waarop je kunt letten.
3. Je bereikt sneller je doel
Gebruik je een budget voor sparen of beleggen? Dat gaat je helpen om sneller je doelen te bereiken. Je voorkomt zo namelijk dat er aan het eind van de maand geen geld is voor een financiële buffer.
4. Je creëert kansen om te besparen
Budgetten zorgen voor overzicht. Je ziet waar het grootste deel van jouw inkomen aan op gaat. En dat helpt je weer om bespaarkansen te ontdekken.
5. Je ervaart meer rust in je hoofd
Budgettering helpt je uiteindelijk vooral om meer rust in je hoofd te ervaren. Je weet dat je een goed overzicht hebt van jouw maandbudget. Weg met die financiële stress, kom maar op met die nieuwe money mindset!
Aan de slag: 3 manieren om te budgetteren
Overtuigd? Dan is het tijd om zelf aan de slag te gaan. En nee, niet meteen wegklikken nu, want het is echt minder werk dan je denkt. Je bent al goed op weg, dus pak pen en papier en pak lekker door.
Je kunt op meerdere manieren budgetteren. Het is in ieder geval belangrijk om jouw inkomsten en uitgaven op een rij te zetten. Noteer het netto-inkomen dat je ontvangt. Het netto-inkomen is het bedrag dat je werkgever aan jou overmaakt. En kijk de banktransacties van de afgelopen 1 tot 6 maanden terug. Neem van de uitgaven het gemiddelde. Als je meer maanden teruggaat om de uitgaven te verzamelen, wordt het gemiddelde daar steeds beter van. Veel grote banken bieden een inzichtfunctie in de app. Die verdeelt je uitgaven automatisch in categorieën. Check dit dus even, dat scheelt je werk.
1. De 50-30-20-regel
Bij de 50-30-20-regel verdeel je je inkomsten in drie potjes:
50% van je inkomen gaat in het potje ‘vaste lasten’. Hiervan betaal je onder andere je huur of hypotheek, gas, water en licht en verzekeringen.
30% van je inkomen gaat in het potje ‘extraatjes en leuke dingen’. Dit gebruik je bijvoorbeeld voor abonnementen, een avondje uit of een bezoekje aan de schoonheidsspecialiste.
20% van je inkomen gebruik je om te sparen, beleggen of om leningen en schulden af te lossen.
Wat je precies verstaat onder elk potje, bepaal je zelf. Daardoor is de 50-30-20-regel een makkelijke en laagdrempelige manier om te beginnen met budgetteren.
2. Een vast bedrag per kostenpost
Als je liever bedragen gebruikt in plaats van percentages, kun je een vast bedrag per kostenpost begroten. Voor je huur of hypotheek en andere vaste lasten is dat vrij makkelijk, want dat is elke maand hetzelfde. Maar voor andere uitgaven, zoals uitjes, cadeaus of boodschappen, is dat misschien lastiger. Maak voor die kostenposten een begroting en bepaal wat je daar per maand maximaal aan wilt uitgeven. Dat wordt dan je uitgangspunt voor elk potje.
Houd vervolgens in een schrift of (digitaal) huishoudboekje bij hoeveel je maandelijks uitgeeft aan de verschillende categorieën. Of gebruik de inzichtfunctie van je bankapp, als je bank die aanbiedt. Zo krijg je inzicht in wat je uitgeeft, en of je binnen budget blijft.
3. Geld opnemen en in enveloppen doen
Vind je het lastig om jouw budgetten digitaal bij te houden of steeds alle uitgaven op te moeten schrijven? Of merk je dat je toch steeds over je budgetten heen gaat? Je kunt in plaats daarvan aan het begin van de maand al het geld opnemen voor de verschillende budgetten. Neem het contant geld op bij een geldautomaat en stop het in verschillende enveloppen. Gebruik een envelop per budgetcategorie. Zo maak je het tastbaar, wat je misschien kan helpen om meer controle te houden. Als het geld uit een envelop op raakt, heb je die maand meer uitgegeven dan je van plan was.
Budgetteren: deze categorieën zijn te gebruiken
Je bepaalt zelf welke categorieën je gebruikt voor de budgetten. Ik help je graag ideeën op te doen met de onderstaande lijstjes.
Vaste kosten
Hypotheek of huur
Gas, water, licht
Verzekeringen
Internet, TV en telefonie
Abonnementen
Belastingen
Kinderopvang
Variabele uitgaven
Boodschappen
Brandstof
Kleding
Sport
Uit eten
Dagjes uit
Cadeaus
Bonustip: beloon jezelf
Budgetteren helpt je om beter te worden met geld. Misschien zelfs wel zó goed, dat je geld gaat overhouden. Zit er aan het einde van de maand nog geld in (een van) je potjes? Beloon jezelf dan met iets kleins, dat heb je verdiend. Met die beloning motiveer je jezelf om zo door te gaan. Of, om het nog beter te doen.
Budgetteren kun je leren: 19 bespaartips
Tot slot geef ik je een aantal tips mee hoe je budgetteren kunt leren. Geld besparen…. Met kleine aanpassingen en iets meer bewustzijn over geldzaken, kan de gemiddelde Nederlander ieder jaar een paar honderd euro op zak houden in plaats van uitgeven. Maar, hoe doe je dat?
1. Doe één keer per week boodschappen
Kijk vooraf wat de aanbiedingen zijn in jouw supermarkt en maak een boodschappenlijstje voor de hele week. Door hier vooraf tijd in te investeren kun je meer geld én tijd besparen aan het winkelen zelf. Daarnaast geldt: hoe vaker je naar de supermarkt moet, hoe groter de kans is dat je impulsaankopen doet. En, uiteraard… kies je supermarkt met zorg. Structureel kiezen voor een van de goedkopere zorgt voor een fikse besparing.
2. Stap regelmatig over van energieleverancier
Energiebedrijven stunten jaarlijks met prijzen om nieuwe klanten aan te trekken. Overstappen is dus vaak goedkoper dan blijven, omdat klanten die blijven dan geen actiepakket meer afnemen maar een standaardpakket krijgen met een hogere prijs. Kies dus altijd voor een jaarcontract, dit is vaak ook het goedkoopst en je kunt zo ieder jaar profiteren van een nieuwe actieprijs.
Zit je nu nog vast aan een contract? Veel leveranciers zijn bereid de overstapboete te betalen, om jou als klant over te kunnen nemen. Check dit wel even, voordat je de overstap maakt. Energiebedrijven regelen verder onderling altijd de overstap.
3. Oriënteer (en koop) online huishoudelijke en elektronische apparaten om prijzen te vergelijken
Bij webwinkels betaal je vaak net een aantal tientjes minder voor bijvoorbeeld een wasmachine, televisie of stofzuiger. Kijk op verschillende websites om prijzen en apparaten te vergelijken. Toch liever naar een fysieke winkel? Oriënteer je vooraf online zodat je een richtlijn hebt van wat je wilt (uitgeven). Sommige webwinkels en sites zoals Tweakers bieden de mogelijkheid apparaten te vergelijken op specificaties.
4. Kijk kritisch naar je verzekeringen
Ga af en toe na welke verzekeringen je hebt en check of de premies niet lager kunnen. Bedenk ook of een verzekeringspremie betalen voor bijvoorbeeld een rechtsbijstands- of overlijdensverzekering het waard is, of je in staat bent te sparen voor onverwachte uitgaven. Kijk bijvoorbeeld ook eens naar je reis- aansprakelijkheids-, inboedel- en opstalverzekering. Controleer aan het einde van ieder jaar of je zorgverzekering elders goedkoper kan en of je aanvullende verzekeringen wel rendabel zijn voor je. Vaak kun je je ook met een lagere premie collectief verzekeren via je werkgever, vraag dit altijd na.
5. Verhoog je eigen risico
Ben je niet vaak ziek en kan je een kleine financiële buffer opbouwen? Verhoog dan je eigen risico, voor een goedkopere maandelijkse zorgpremie. Het risico is dat je ineens een hogere rekening moet betalen, maar het geld dat je uitspaart kun je uiteindelijk gebruiken als zorg met eigen bijdrage toch nodig is.
6. Houd je inkomsten en uitgaven in de gaten
Overzicht houden over je inkomsten en uitgaven zorgt ervoor dat je bewuster bent van hoeveel je waaraan uitgeeft en bedenken of een aankoop kan en echt nodig is. Dit bijhouden is al simpel te doen door regelmatig je bankrekening te checken via de app van jouw bank. Bekijk ook de praktische adviezen van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (NIBUD). Banken zoals Knab, Rabobank en SNS hebben voor klanten een speciale app.
7. Leen of huur spullen die je heel zelden gebruikt
Apparaten zoals een hogedrukreiniger, stoomreiniger, accuboormachine of steekwagen zijn erg handig om in huis te hebben. Maar ze zijn relatief duur in aanschaf vergeleken met hoeveel je ze gebruikt. Vraag eerst rond in je omgeving of je dergelijke spullen kan lenen, of huur dergelijke machines en gereedschappen gemakkelijk via verschillende huurbedrijven.
8. Zoek naar actiecodes voor webwinkels
Er zijn verschillende websites die speuren naar actiecodes en ze op een rijtje zetten. Hierdoor krijg je bijvoorbeeld tien procent korting, gratis verzendkosten of iets dergelijks bij verschillende webwinkels of sites van bijvoorbeeld kledingketens.
9. Kies voor kleinere of deelauto
Niet per se veel ruimte nodig? Kies bij de aanschaf van een auto dan voor een kleine auto. Dit scheelt aanzienlijk in zowel de wegenbelasting als de verzekeringspremie en brandstof. Maak je heel weinig kilometers per jaar, overweeg dan gebruik te maken van een leen -of deelauto. De auto reserveer je dan alleen voor momenten dat je ‘m echt nodig hebt.
10. Tank zo min mogelijk langs de snelweg
Brandstof is nou eenmaal duurder onderweg. Zeker voordat je begint aan een lange rit, is het voordeliger om vooraf te tanken dus.
11. Boek een vakantie indien mogelijk zo vroeg mogelijk of juist zo laat mogelijk
Reisorganisaties bieden altijd een fikse vroegboekkorting én aardige last-minute deals. Weet je al goed waar je ongeveer heen wilt, boek dan zeker een halfjaar van tevoren om geld te besparen. Bij last-minutes heb je wellicht wat minder keuze, maar heb je wel goedkope all-inclusive deals. Wat ook kan lonen is door altijd te checken of een vlucht en accommodatie niet veel goedkoper zijn als je ze direct boekt, in plaats van via een reisorganisatie.
12. Koop non-food producten in de aanbieding en koop groot in; wasmiddel, shampoo, make-up
Supermarkten en drogisterijen stunten aan de lopende band met cosmetica en verzorgingsproducten. Opletten op aanbiedingen en folders van deze winkels kunnen ervoor zorgen dat je vrijwel nooit meer dergelijke producten koopt zonder korting. Als het een aantrekkelijke actie is, loont groot inkopen ook. Een kleine investering, waardoor je uiteindelijk bespaart.
13. Let op uitverkoop bij kledingwinkels
Kledingketens brengen vandaag de dag tot wel acht kledingcollecties per jaar uit. Om de paar weken is er dus wel ergens sale, waardoor je nog wel kleding kan vinden die past bij het seizoen maar dan voor een zachtere prijs.
14. Zet je apparaten uit, niet op standby
Televisies, koffieapparaten, computers. In veel huishoudens staan ze nooit helemaal uit, maar op standby. Dit sluimerende energieverbruik, kost bijvoorbeeld 32 euro per jaar voor een computer. Sluit deze apparaten dus altijd volledig af.
15. Vervang oude huishoudelijke apparaten
Koelkasten en vriezers die ouder dan 15 jaar zijn, kosten inmiddels vaak veel energie en dus geld. Investeren in een nieuwe, energiezuinige koelkast/vriezer is zelfs goedkoper, door de grote hoeveelheid energiekosten die daardoor worden uitgespaard. De aanschafkosten zijn er dus snel uit. Hetzelfde geldt voor kleinere huishoudapparatuur van voor 2000.
16. Koop en verkoop tweedehands
Kijk kritisch naar je inboedel en zet spullen die nog te verkopen zijn op tweedehandssites of Facebookgroepen. Oude telefoons blijven bijvoorbeeld vaak in een la liggen, maar zijn nog te verkopen of geld waard voor opkopers. Ook spullen kopen kan prima via tweedehands kanalen of de kringloopwinkel. Er zijn vaak nog veel spullen te vinden die een stuk goedkoper zijn dan nieuw, en nog van goede kwaliteit zijn.
17. Let op je belasting
Ga goed na of je veel spaargeld hebt boven de belastingvrije grens van €24.437 (2016) of het dubbele voor partners. Omdat over alles wat daarboven valt 1,2% belasting betaald moet worden, is het wijs om te kijken naar mogelijkheden om extra vrijstellingen of kortingen op je belasting te krijgen. Dit kan door bijvoorbeeld meer van je hypotheek af te lossen, groen te sparen of schenkingen te doen aan (klein)kinderen.
18. Ga je abonnementen na
Een abonnement op de sportschool, magazines, loterijen en dergelijke. Check welke abonnementen je hebt en of je ze nog wel echt gebruikt. Is dit verwaarloosbaar of twijfel je sterk, is het beter om op te zeggen. Op jaarbasis scheelt dit vele euro’s.
19. Vraag gemeentelijke ontheffing aan
Mensen met een laag inkomen kunnen bij hun gemeente ontheffing vragen voor de gemeentelijke belastingen en de waterschapsbelasting. Het benodigde aanvraagformulier zit doorgaans bij de aanslag van de betreffende belasting.
Kom je er zelf niet uit met budgetteren, schroom dan niet om hulp in te schakelen. Van een budgetcoach bijvoorbeeld. Op de website van het NIBUD vind je ook veel informatie financiële zaken en budgettering.
