Allereerst: wat is ervaringsdeskundigheid?
Ik zou een ervaringsdeskundigheid uitleggen als: een persoon die met zijn ervaringen anderen die hetzelfde ervaren helpt om er doorheen te komen. Op een positieve manier natuurlijk.
Een ervaringsdeskundige weet als geen ander hoe het is om iets mee te maken vanwege zijn eigen ervaring hiermee. Deze ervaringen gebruikt de ervaringsdeskundige om een ander te ondersteunen.
Ervaringsdeskundigheid
in de geestelijke gezondheidszorg
In de geestelijke gezondheidszorg wordt een ervaringsdeskundige gezien als “een door gerijpte en doorleefde ervaring van tegenslag, ziekte, beperking, lotgeval of levensomstandigheid in staat is om de kennis die niet door studie of onderwijs maar door deze ervaring is opgedaan, te benutten”. Dit is de eigen, persoonlijke ervaringskennis. Naast deze kennis heeft de ervaringsdeskundige kennis van de ervaringen van anderen in een vergelijkbare situatie waardoor gemeenschappelijke ervaringskennis is ontstaan.
De derde voorwaarde voor ervaringsdeskundigheid is kennis opgedaan uit andere bronnen die raakvlakken hebben met het betreffende ervaringsdomein. Om deze kennis te kunnen benutten beschikt de ervaringsdeskundige over vaardigheden op het communicatieve vlak om zowel met lotgenoten, andere ervaringsdeskundigen als professionals constructief om te kunnen gaan.
Een ervaringsdeskundige wordt geacht te kunnen reflecteren op zijn eigen gedrag en emotionele beleving in het algemeen en specifiek in het contact met lotgenoten en professionals.
De ervaringsdeskundige benut deze kennis en vaardigheden
door:
De verworven ervaringskennis gaat over hoe je met deze existentiële ervaringen omgaat. Dan gaat het om begrippen als veerkracht, eigen ontwikkeling, ontplooiing, weerbaarheid, herstel en eigen regie. Als mensen hebben geleerd hoe ze die kennis breder kunnen inzetten is er sprake van ervaringsdeskundigheid.
Volgens het Beroepscompetentieprofiel Ervaringsdeskundigheid (gericht op ervaringsdeskundigen die werkzaam zijn in de GGZ en Verslavingszorg) ondersteunt de ervaringsdeskundige de cliënt bij het individuele herstelproces, bij zijn dagelijkse bezigheden en maatschappelijke participatie en emancipatie. Daartoe creëert hij vanuit (h)erkenning en reflectie, begrip en ruimte zodat de cliënt zelf aan zijn herstelproces kan werken. De ondersteuning is een samenwerkingsproces waarbij ook voor de omgeving een belangrijke rol is weggelegd. Dit zijn de voor de cliënt belangrijke personen, maar ook maatschappelijke organisaties die ondersteuning bieden.
De ervaringsdeskundige voert daarbij
de volgende activiteiten uit:
Wat staat centraal bij het herstel?
Ervaringsdeskundige
of hulpverlener?
Professionele hulpverleners hebben vaak vanuit hun opleiding meegekregen dat ze hun eigen ervaring niet mee moeten nemen in hun werk: professionele distantie. Contact met een ervaringsdeskundige én een hulpverlener vult elkaar aan. De een is niet beter dan de ander. En professionals delen ook steeds vaker hun eigen ervaringen. Een belangrijke taak voor de ervaringsdeskundige is onder meer een brug slaan tussen cliënt en hulpverlener.