Koopverslaving is een dwangmatige aandoening waarbij iemand obsessief koopt, vaak onnodige of onbetaalbare spullen, wat financiële, emotionele en relationele problemen veroorzaakt. Ook bekend als oniomanie; getroffenen heten shopaholics. In deze blog geef ik je 7 mogelijkheden om te stoppen met overmatig shoppen.
Het Nederlands Dagblad meldt dat 5% van de Nederlanders koopverslaafd is. Onderzoek van GGZ-instelling Trubendorffer geeft specifieker aan dat 6% van vrouwen verslaafd is en psychologe Helga Dittmar van de Universiteit van Sussex toonde aan dat 9 van de 10 koopverslaafden vrouwen zijn en vond twee eigenschappen van shopaholics: materialisme en een laag zelfbeeld. Uzarska et al. (2021) bevestigen dit in hun onderzoek waar ze ontdekten dat koopverslaving samenhangt met hogere extraversie, narcisme, sociale angst en een lager zelfbeeld.
Koopverslaving is een echte verslaving, vergelijkbaar met andere gedragsverslavingen, gekenmerkt door een obsessieve drang tot winkelen en het ervaren van een ‘high’ bij aankopen.
Koopverslaving kan behandeld worden via de volgende 7 stappen, afhankelijk van de ernst van de verslaving.
1 Zelfhulp: Bewustwording van triggers en zelfcontrole ontwikkelen.
2 Helpen van partner of vriend: Steun bieden en samen alternatieven zoeken.
3 Interventie: Familie of vrienden confronteren met de verslaving.
4 Counseling: Professionele hulp voor onderliggende problemen.
5 Therapie: Gedragstherapie om copingmechanismen te verbeteren.
6 Medicatie: Soms nodig voor bijkomende mentale problemen.
7 Klinische revalidatie: Bij ernstige gevallen intensieve behandeling.
Koopverslaving kun je herkennen aan het doen van impulsieve aankopen, liegen over uitgaven en financiële problemen door shoppen en gaat vaak samen met depressie, waarbij symptomen zoals stemmingswisselingen en een laag zelfbeeld overeenkomen.
Ontwenningsverschijnselen bij koopverslaving zijn onder meer angst, onrust, stress en depressieve gevoelens bij het stoppen met excessief winkelen.
Hieronder vind je een duidelijke uitleg van de 7 stappen om koopverslaving te overwinnen.
1. Zelfhulp
Er zijn enkele zelfhulpstrategieën om lichte dwangmatige koop problemen te overwinnen. Strategieën omvatten het creëren van een budget, het bijhouden van uitgaven en het stellen van winkel limieten.
Het is essentieel om triggers te identificeren die de koopdrang opwekken en gezondere manieren te ontwikkelen om met stress om te gaan. Hulp van geliefden kan positief bijdragen aan herstel. Het is belangrijk om de verslaving te erkennen en actief stappen te ondernemen naar herstel.
2. Helpen van partner of vriend
Om een partner of vriend te helpen een koopverslaving te overwinnen, is het belangrijk om eerst de verslaving te erkennen en te begrijpen. Ondersteun hen bij het zoeken naar professionele hulp, zoals een therapeut gespecialiseerd in gedragsverslavingen. Creëer samen een budget en leer omgaan met geld.
Identificeer ook triggers die de koopdrang veroorzaken en ontwikkel strategieën om deze te vermijden en moedig het aanleren van gezondere copingmechanismen aan en bied een ondersteunend netwerk.
Volgens onderzoek van Bob Fennis kan het kijken naar een foto van een vriend(in) impulsaankopen voorkomen. Shopaholics schamen zich vaak en hebben spijt van hun aankopen, wat ze soms proberen te verbergen. Ze houden zich in bij het shoppen in aanwezigheid van vrienden of dus al bij het zien van een foto die hen hieraan herinnert.
3. Interventie
Een interventie is de volgende stap om een verslaving aan winkelen te stoppen. Familieleden en vrienden spreken de shopaholic aan, vaak met hulp van een professional. Belangrijk is om kalm en duidelijk te communiceren.
Het doel is bewustwording van de schade en aanzetten tot behandeling. Een interventieplan omvat specifieke doelen en mogelijke gevolgen bij weigering van hulp. Het kiezen van een interventiespecialist, zoals een maatschappelijk werker, is belangrijk want deze kan begeleiding bieden.
De voorbereiding is cruciaal. Betrokkenen oefenen hun boodschap en schrijven soms een brief om voor te lezen. Zo weet iedereen zeker dat ze kunnen zeggen wat ze wilden zeggen. Een interventie is gevoelig en kan weerstand oproepen. Het is essentieel dat de verslaafde zich begrepen voelt en openstaat voor herstel.
4. Counseling
Counseling is een effectieve behandeling voor individuen die worstelen met winkelverslaving. Het kan hulp zijn bij het omgaan met budgetten of het vinden van de juiste middelen om te stoppen. Het kan ook al zo ver gaan als therapiëen, hoewel we deze nog apart noemen in de volgende sectie.
Groeps- en familiecounseling bieden een ondersteunende omgeving waarin ervaringen en strijd gedeeld kunnen worden en werken aan het herstellen van relaties en financiën. Aanvullende opties zoals zelfhulpgroepen, werkboeken en ondersteuning via hulplijnen kunnen de counseling aanvullen en bieden extra hulp bij het reduceren of elimineren van koopgedrag.
Het is belangrijk een therapeutische aanpak te vinden die resoneert met de specifieke behoeften van de persoon om de kans op herstel te vergroten. Soms is dit ook ingrijpendere therapie.
5. Therapie
Therapie voor koopverslaving is de volgende stap. Behandeling richt zich op stresshantering en hulp bij het aanpakken van de primaire oorzaken. Therapie leert negatieve koopgewoonten te beheersen en preventietechnieken te ontwikkelen. Veelvoorkomende therapievormen omvatten cognitieve gedragstherapie (CGT) en dialectische gedragstherapie (DGT).
CGT helpt individuen triggers en onderliggende emotionele problemen te herkennen die bijdragen aan verslavingsgedrag. Het leert gezondere gedachten en gedragingen aan. DGT focust op emotieregulatie, interpersoonlijke vaardigheden en stressbestendigheid.
Medicatie kan effectief zijn bij het helpen beheersen van impulsen. Antidepressiva worden soms voorgeschreven. Familie kan ondersteuning en aanmoediging bieden aan het getroffen individu. Herstel omvat vaak terugvalpreventie en managementstrategieën, zoals diep ademhalen, om met de drang om te kopen om te gaan.
6. Medicatie
Medicatie voor koopverslaving kan helpen, hoewel hier geen specifieke medicijnen voor zijn. Medicijnen beheren impulsiviteit, verbeteren stemming, beide essentieel voor het aanpakken van compulsief koopgedrag.
Antidepressiva, zoals selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s), worden vaak voorgeschreven. Studies suggereren dat ook fluoxetine nuttig kan zijn, een middel met aangetoonde hulp bij impulscontrole.
Het is belangrijk om altijd professioneel advies in te winnen om het juiste behandelplan te bepalen, afhankelijk van individuele behoeften en omstandigheden.
7. Klinische revalidatie
Een klinische revalidatiebehandeling voor koopverslaving biedt intensieve zorg in een gestructureerde omgeving. Programma’s richten zich op herstel zonder afleiding van buitenaf.
Faciliteiten variëren van luxe tot standaard, sommige bieden privékamers, gastronomische maaltijden, spa-behandelingen, paardentherapie en yoga. Behandelingen omvatten individuele en groepstherapie, gedragstechnieken en medicatiebeheer. Preventie van terugval is een belangrijke focus, met alternatieven zoals kunsttherapie.
Ambulante opties zijn minder intensief, maar bieden flexibiliteit. Verslaafden krijgen wekelijks therapie en indien nodig medicijnen.
Combineren
De verschillende behandelmethoden kunnen natuurlijk ook gecombineerd worden. Uit eigen ervaring weet ik dat dat het herstel kan bespoedigen.
